برای مشاهده ی فصل ششم (مبحث دوم ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به ادامه مطلب مراجعه کنید.
* اصل 71:
- مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدودمقرر در قانون اساسی می تواند قانون وضع کند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 72:
- مجلس شورای اسلامی نمی تواند قوانینی وضع کند که با اصول و احکام مذهب رسمی کشور یا قانون اساسی مغایرت داشته باشد. تشخیص این امر به ترتیبی که در اصل نود و ششم آمده برعهده شورای نگهباناست .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 73:
- شرح و تفسیر قوانین عادی در صلاحیت مجلس شورای اسلامیاست ، مفاد این اصل مانع از تفسیری که دادرسان ، درمقام تمیزحق ، از قوانین می کنند نیست .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 74:
- لوایح قانونی پس از تصویب هیات وزیران به مجلس تقدیم می شود و طرح های قانونی به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان ، در مجلس شورای اسلامیقابل طرح است .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 75:
- طرح های قانونی و پیشنهادها و اصلاحاتی که نمایندگان درخصوص لوایح قانونی عنوانمی کنند و به تقلیل درآمدعمومی یا افزایش هزینههای عمومی می انجامد، در صورتی قابل طرح در مجلس است که در آن طریق جبران کاهش درآمد یا تامین هزینه جدید نیز معلوم شده باشد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 76:
- مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص درتمام امور کشور را دارد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 77:
- عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامیبرسد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 78:
- هرگونه
تغییر در خطوط مرزی ممنوع است مگراصلاحات جزئی با رعایت مصالح کشور به شرط
این که یک طرفه نباشد و به استقلال و تمامیت ارضی کشور لطمه نزند و به
تصویب چهار پنجم مجموع نمایندگان مجلس شورای اسلامیبرسد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 79:
- برقراری حکومت نظامی ممنوع است . در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن ، دولتحق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامیموقتاً محدودیت های ضروری را برقرار نماید، ولی مدت آن به هر حال نمی تواند بیش از سی روزباشد و درصورتی که ضرورت همچنان باقی باشد دولت موظف است مجددا از مجلس کسب مجوز کند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 80:
- گرفتن و دادن وام یا کمکهای بدون عوض داخلی وخارجی از طرف دولتباید با تصویب مجلس شورای اسلامیباشد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- دادن امتیاز تشکیل شرکت ها و مؤسسات در ا مور تجارتی و صنعتی و کشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان مطلقاً ممنوع است . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 82:
- استخدام کارشناسان خارجی از طرف دولت ممنوع است مگر در موارد ضرورت با تصویب مجلس شورای اسلامی . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 83:
- بناها و اموال دولتی که از نفایس ملی باشد قابل انتقال به غیر نیست مگر با تصویب مجلس شورای اسلامی ، آن هم در صورتی که از نفایس منحصر به فرد نباشد. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 84:
- هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است وحق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهارنظر نماید. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 85:
- سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست . مجلس نمی تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می تواند اختیاروضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می نماید به صورت آزمایشی اجرا می شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود. همچنین ، مجلس شورای اسلامی می تواند تصویب دائمی اساسنامه سازمان ها، شرکت ها، مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون های ذیربط واگذار کند و یا اجازه تصویب آنها را به دولت بدهد، در این صورت مصوبات دولت نباید با اصول و احکام مذهب رسمی کشور و یا قانون اساسی مغایرت داشته باشد، تشخیص این امر به ترتیب مذکور دراصل نود و ششم با شورای نگهبان است . علاوه بر این مصوبات دولت نباید مخالف قوانین و مقررات عمومی کشور باشد و به منظور بررسی و اعلام عدم مغایرت آنها با قوانین مزبور باید ضمن ابلاغ برای اجرا به اطلاع رئیس مجلس شورای اسلامی برسد. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 86:
- نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی و اظهارنظر و رای خود کاملاً آزادند و نمی توان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده اند تعقیب یا توقیف کرد. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 87:
- رئیس جمهور برای هیات وزیران پس از تشکیل و پیش از هر اقدام دیگر باید از مجلس رای اعتماد بگیرد. در دوران تصدی نیز در مورد مسائل مهم و مورد اختلاف می تواند از مجلس برای هیات وزیران تقاضای رای اعتماد کند. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 88:
- در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک ازنمایندگان از وزیر مسئول درباره یکی از وظایف آنان سؤال کنند، رئیس جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضرشود و به سؤال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رئیس جمهور بیش ازیک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تاخیرافتد مگر با عذرموجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 89:
- ۱. نمایندگان مجلس شورای اسلامی می توانند در مواردی که لازم می دانند هیات وزیران یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند ، استیضاح وقتی قابل طرح در مجلس است که با امضای حداقل ده نفر از نمایندگان به مجلس تقدیم شود. هیات وزیران یا وزیر مورد استیضاح باید ظرف مدت ده روز پس از طرح آن در مجلس حاضر شود و به آن پاسخ گوید و از مجلس رای اعتماد بخواهد. در صورت عدم حضور هیات وزیران یا وزیر برای پاسخ ، نمایندگان مزبور درباره استیضاح خود توضیحات لازم را می دهند و در صورتی که مجلس مقتضی بداند اعلام رای عدم اعتماد خواهد کرد. اگر مجلس رای اعتماد نداد هیات وزیران یا وزیر مورد استیضاح عزل می شود. در هر دو صورت وزرای مورد استیضاح نمی توانند درهیات وزیرانی که بلافاصله بعد از آن تشکیل می شود عضویت پیداکنند. ۲. در صورتی که حداقل یک سوم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رئیس جمهور را در مقام اجرای وظایف مدیریت قوه مجریه و اداره امور اجرایی کشور مورد استیضاح قرار دهند، رئیس جمهور باید ظرف مدت یک ماه پس از طرح آن در مجلس حاضرشود و در خصوص مسائل مطرح شده توضیحات کافی بدهد. درصورتی که پس از بیانات نمایندگان مخالف و موافق و پاسخ رئیس جمهور، اکثریت دوسوم کل نمایندگان به عدم کفایت رئیس جمهوررای دادند، مراتب جهت اجرای بند ۱۰ اصل یک صد و دهم به اطلاع مقام رهبری می رسد. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 90:
- هر کس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضائیه داشته باشد، می تواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یاقوه قضائیه مربوط است ، رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و درمدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 91:
- به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی ازنظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها ، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می شود : ۱. شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز، انتخاب این عده با مقام رهبری است . ۲. شش نفر حقوقدان ، در رشته های مختلف حقوقی ، از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی می شوند و با رای مجلس انتخاب می گردند. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 92:
- اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می شوند ولی در نخستین دوره پس از گذشتن سه سال ، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر می یابند و اعضای تازه ای به جای آنها انتخاب می شوند. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 93:
- مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان اعتبار قانونی ندارد مگر در مورد تصویب اعتبارنامه نمایندگان وانتخاب شش نفر حقوقدان اعضای شورای نگهبان . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 94:
- کلیه مصوبات مجلس شورای اسلامی باید به شورای نگهبان فرستاده شود. شورای نگهبان موظف است آن را حداکثر ظرف ده روز از تاریخ وصول از نظر انطباق بر موازین اسلام و قانون اساسی مورد بررسی قرار دهد و چنانچه آن را مغایر ببیند برای تجدیدنظر به مجلس بازگرداند. در غیر این صورت مصوبه قابل اجرا است . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 95:
- در مواردی که شورای نگهبان مدت ده روز را برای رسیدگی و اظهارنظر نهایی کافی نداند، می تواند از مجلس شورای اسلامی حداکثر برای ده روز دیگر با ذکر دلیل خواستار تمدید وقت شود. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 96:
- تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با احکام اسلام با اکثریت فقهای شورای نگهبان و تشخیص عدم تعارض آنها با قانون اساسی بر عهده اکثریت همه اعضای شورای نگهبان است . قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 97:
- اعضای شورای نگهبان به منظور تسریع در کار می توانند هنگام مذاکره درباره لایحه یا طرح قانونی در مجلس حاضر شوند و مذاکرات را استماع کنند. اما وقتی طرح یا لایحه ای فوری در دستور کار مجلس قرار گیرد، اعضای شورای نگهبان باید درمجلس حاضر شوند و نظر خود را اظهار نمایند. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 98:
- تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان است که با تصویب سه چهارم آنان انجام می شود. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 99:
- شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری ، ریاست جمهوری ، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرای عمومی و همه پرسی را برعهده دارد. قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
منبع : کلینیک حقوقی ایران