برای مشاهده ی فصل اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به ادامه ی مطلب مراجعه کنید.
اصل 1:
- حکومت ایران جمهوری اسلامیاست که ملت ایران ،براساس اعتقاد دیرینه اش به حکومت حق و عدل قرآن ، در پی انقلاب اسلامی پیروزمند خود به رهبری مرجع عالیقدر تقلید آیت الله العظمی امام خمینی ، در همه پرسی دهم و یازدهم فروردین ماهیک هزار و سیصد و پنجاه و هشت هجری شمسی برابر با اول و دوم جمادی الاول سالیک هزار و سیصد و نود و نه هجری قمری با اکثریت ۲/۹۸% کلیه کسانی که حق رایداشتند به آن رای مثبت داد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 2 :
- جمهوری اسلامی ، نظامی است برپایه ایمان به : ۱. خدای یکتا (لااله الاالله) و اختصاص حاکمیت و تشریع به او و لزوم تسلیمدر برابر امر او. ۲. وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین . ۳. معاد و نقش سازنده آن در سیر تکاملی انسان به سوی خدا. ۴. عدل خدا در خلقت و تشریع . ۵. امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلام . ۶. کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسوولیت او دربرابر خدا که از راه : الف - اجتهاد مستمر فقهای جامعالشرایط براساس کتابو سنت معصومین سلام الله علیهم اجمعین . ب - استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تلاش در پیشبرد آنها. ج
- نفی هرگونه ستمگری و ستمکشی و سلطه گری و سلطه پذیری ،قسط و عدل و
استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تامین می کند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 3:
- دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم ، همه امکانات خود را برای امور زیر به کاربرد : ۱. ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی براساس ایمان وتقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی . ۲. بالابردن سطح آگاهی های عمومی در همه زمینه ها با استفاده صحیح از مطبوعاتو رسانه های گروهی و وسایل دیگر. ۳. آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه ، در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی . ۴. تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکاردر تمام زمینه های علمی ، فنی ، فرهنگی و اسلامی از طریق تاسیس مراکز تحقیق و تشویق محققان . ۵. طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب . ۶. محو هرگونه استبداد و خودکامگی و انحصارطلبی . ۷. تامین آزادی های سیاسی و اجتماعی در حدودقانون . ۸. مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی ، اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی خویش . ۹. رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه ، در تمام زمینه های مادی و معنوی . ۱۰. ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیرضرور. ۱۱. تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی و نظام اسلامی کشور. ۱۲. پی
ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه برطبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و
برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و
تعمیم بیمه . ۱۳. تامین خودکفایی در علوم و فنون صنعت و کشاورزیو امورنظامی و مانند اینها. ۱۴. تامین حقوقهمه جانبه افراداز زنو مرد و ایجاد امنیت قضائی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون . ۱۵. توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم . ۱۶. تنظیم سیاست خارجی کشور براساس معیارهای اسلام ، تعهدبرادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 4 :
- کلیه
قوانین و مقررات مدنی ، جزائی ، مالی ، اقتصادی ،اداری ، فرهنگی ، نظامی ،
سیاسی و غیر اینها باید براساس موازین اسلامی باشد. این اصل بر اطلاق یا
عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکماست و تشخیصاین امر برعهده فقهای شورای نگهباناست .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 5:
- در زمان غیبت حضرت ولی عصر «عجل الله تعالی فرجه » در جمهوری اسلامیایران ولایتامر و امامت امت برعهده فقیه عادل و باتقوا، آگاه به زمان ، شجاع ، مدیر و مدبر است که طبق اصل یک صد و هفتم عهده دار آن می گردد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 6 :
- در جمهوری اسلامیایران امور کشور باید به اتکاء آرای عمومی اداره شود، از راهانتخابات : انتخاب رئیسجمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراهاو نظایر این ها، یا از راه همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین می گردد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 7 :
- طبق دستور قرآن کریم : «و امرهم شوری بینهم» و «شاورهم فی الامر» شوراها : مجلس شورای اسلامی ، شورای استان، شهرستان ، شهر، محل ، بخش، روستاو نظایر این ها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند. موارد، طرز تشکیل و حدوداختیارات و وظایف شوراها را این قانون و قوانین ناشی از آن معین می کند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 8:
- در جمهوری اسلامیایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ای است همگانی و متقابل برعهده مردم نسبت به یکدیگر، دولتنسبت
به مردم و مردم نسبت به دولت . شرایط وحدود و کیفیت آن را قانون معین می
کند. « و المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن
المنکر».
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 9 :
- در جمهوری اسلامیایران آزادی و استقلال و وحدت وتمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و حفظ آنها وظیفه دولت و آحاد ملت است . هیچ فرد یا گروهیا
مقامی حق ندارد به نام استفاده از آزادی به استقلال سیاسی ، فرهنگی ،
اقتصادی ، نظامی وتمامیت ارضی ایران کمترین خدشه ای وارد کند و هیچ مقامی
حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی های مشروع را، هر
چند با وضع قوانین و مقررات ، سلب کند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 10 :
- از
آن جا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است ، همه قوانین و مقررات و
برنامه ریزی های مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده ، پاسداری از
قداست آن و استواری روابط خانوادگی برپایه حقوقو اخلاق اسلامی باشد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 11 :
- به حکمآیه کریمه «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» همه مسلمانان یک امتند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایهائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قراردهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 12 :
- دین رسمی ایران ،
اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الی الابد غیرقابل تغییراست و
مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی ، شافعی ، مالکی ، حنبلی و زیدی دارای
احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی ، طبق فقه
خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج ، طلاق ، ارث و وصیت ) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و در هر منطقه ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدوداختیارات شوراهابرطبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوقپیروان سایر مذاهب .
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 13 :
- ایرانیان زرتشتی ، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدودقانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی برطبق آیین خود عمل می کنند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* اصل 14 :
- به حکم آیه شریه «لا ینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطینَ» دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افرادغیرمسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوقانسانی آنان را رعایت کنند، این اصل در حق کسانی اعتباردارد که برضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئهو اقدام نکنند.
قانون مربوطه: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
منبع : کلینیک حقوقی ایران